Tiếng Đức là một loại tiếng rất phổ cập ở Châu Âu Dù tiếng Anh là ngôn ngữ giao tiếp rộng rãi trên toàn thế giới. Nhưng riêng với Tây Âu thì tiếng Đức chiếm nhiều ưu thế hơn gần một nửa dân số Tây Âu đều có ngôn ngữ chính là tiếng Đức nhất là những nước có nềnvăn hóa lâu đời và đời sống văn minh phát triển như Đức Áo Bỉ Thụy- Sĩ Lục-Xam-Bua…
Tiếng Đức phát âm rất khô cứng nhắc và ít có âm điệu. Chúng tôi thường nói đùa với nhau: Tiếng Đức phát âm y hệt tiếng chó béc- giê sủa. Có mấy anh bạn người miền Trung thì nói: Người Đức nói cứ như dùi đục chấm nước mắm vậy (Mà giọng Trung đâu có nhẹ nhàng gì cho cam).
Có một câu nói ngạn ngữ phương Tây nói rằng: Tiếng Anh dùng để giao tiếp tiếng Pháp dùng để tỏ tình còn tiếng Đức thì nói với phạm nhân. Câu nói đó cũng nói lên cái đặc tính khô khốc lạnh nhạt và ít âm cảm của ngôn ngữ Đức.
Trong lịch sử văn hóa nghệ thuật thế giới. Người Đức có rất nhiều những danh nhân về các lĩnh vực như Triết học Hội họa Khoa học Y tế và đặc biệt là trong lãnh vực âm nhạc. Hầu hết các nhà soạn nhạc cổ điển vĩ đại đều là những người nói tiếng Đức như Mozart Bethooven Bach Schumann Heydenberg….Nhưng riêng về lĩnh vực văn học thì rất hiếm hoi. Đạc biệt trong Thơ thì càng hiếm hơn. Ngoài hai người là Gớt (Goethe) và Hai-Nơ (Henrich Heiner) thì hầu như không có một tên tuổi khác.
Khi nói về Văn học người Pháp thường rất coi thường dân Đức họ nói :Nước Đức chẳng có cái gì hết ngoài Gớt (Goethe).
Nhân tiện hôm nay đọc lại mấy bản gốc thơ của Gớt tôi xin dịch một bài thơ của Ông nói về Tình yêu và Cuộc sống. Dịch thơ Đức mà cứ bám chặt cho sát nghĩa thì rất khó mà hay được vì ngôn ngữ Đức có kết cấu từ ngữ rất khô khan và khúc chiết vì vậy phải phóng dịch mới lột được cái hay của Thơ Đức được
________________________________________
Johann Wolfgang von Goethe
(28 tháng 8 năm 1749–22 tháng 3năm 1832)
Ông được coi là một trong những vĩ nhân trong nền văn chương thế giới ông là một nhà thơ nhà viết kịch tiểu thuyết gia nhà văn nhà khoa học họa sỹ của Đức. Do đó ông là một trong số ít những người được xem là nhà thông thái. Hầu hết các tác phẩm của ông trường tồn với thời gian một trong những số đó là kịch thơ Faust gồm 2 phần tác phẩm này là một trong những đỉnh cao của nền văn chương thế giới. Những tác phẩm văn chương nổi tiếng của ông là Wilhelm Meister s Apprenticeship và tiểu thuyết dưới dạng thư Nỗi đau của chàng Werther…
Goethe là một trong những gương mặt điển hình của văn chương Đức đã thoát khỏi (đoạn tuyệt) trường phái cổ điển Weimar ở Đức trong cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19 sự đoạn tuyệt này cũng trùng với thời kỳ khai sáng và chủ nghĩa lãng mạn. Ông có ảnh hưởng rất lớn đến nền văn chương thế giới đặc biệt là ở châu Âu nhiều tác phẩm của ông là nguồn cảm hứng ở trong âm nhạc cổ điển Đức kịchthơ và triết học.
Neue Liebe neues Leben
Herz mein Herz was soll das geben?
Was bedranget dich so sehr?
Welch ein fremdes neues Leben!
Ich erkenne dich nicht mehr.
Weg ist alles was du liebtest
Weg warum du dich betrubtest
Weg dein Fleiss und deine Ruh –
Ach wie kamst du nur dazu!
Fesselt dich die Jugendblute
Diese liebliche Gestalt
Dieser Blick voll Treu und Gute
Mit unendlicher Gewalt?
Will ich rasch mich ihr entziehen
Mich ermannen ihr entfliehen
Fuhret mich im Augenblick
Ach mein Weg zu ihr zuruck.
Und an diesem Zauberfadchen
Das sich nicht zerreissen lasst
Halt das liebe lose Madchen
Mich so wider Willen fest;
Muss in ihrem Zauberkreise
Leben nun auf ihre Weise.
Die Verandrung ach wie gross!
Liebe! Liebe! lass mich los!
_______________________
Tình yêu mới cuộc đời mới
Con tim của ta ơi có điều gì
Đã xảy ra làm mi buồn đến thế?
Cuộc đời mới lại hồi sinh mạnh mẽ
Làm cho ta không thể nhận ra.
Những gì xưa yêu giờ đã trôi qua
Xưa khát khao để giờ mi rầu rĩ
Đâu rồi tĩnh lặng đâu vẻ vô tư
Con tim ơi sao mi buồn đến thế?
Vẻ đẹp trẻ trung biến mi thành nô lệ
Vẻ dịu dàng thùy mị nét thơ ngây
Ánh mắt rực lửa khao khát gọi mời
Quyến rũ mi cho đến ngày xuống mộ
Liệu mi có muốn quay về lần nữa
Hay mong thoát ra khỏi cảnh tù đày
Nhưng vẻ đam mê ánh mắt gọi mời
Chao ôi muốn được quay về lần nữa!
Ta bất lực bị bùa mê quyến rũ
Vây quanh ta dù sợi chỉ mong manh
Nhưng làm cho ta không nhận ra mình
Và ta vui với cuộc đời nô lệ.
Không mong muốn không còn sức lực nữa
Ta thèm yêu ta khao khát nỗi buồn
Muốn sống trong câu chuyện cổ thần tiên
Tình yêu ơi thôi ta đành vậy nhé.
(Bản dịch của Phan Cẩm Thịnh- Nguồn Bách Khoa Toàn Thư)
____________________________________________________
TÌNH YÊU MỚI CUỘC ĐỜI MỚI
Con tim ơi! tim của ta ơi!
Có điều chi sao lại tơi bời
Mới cuộc hồi sinh rồi lại thế
Không nhận ra nhau giữa cõi đời
Những ngày thân ái đã qua mau
Khao khát bao nhiêu cũng vò nhàu
Đâu miền tĩnh lặng vô tư ấy
Con tim ơi sao cứ mãi đau
.
Cầm tù trong một nét thanh xuân
Đoan trang thùy mị đến vô ngần
Mắt yêu rực lửa khao khát gọi
Cuốn rũ mi cong đắp mộ phần
Có muốn quay về nữa hay không
Thoát khỏi lao tù để chờ mong
Bao cuộc đam mê bao đắm đuối
Trời ơi muốn trở lại nữa không?
.
Vướng phải bùa mê phủ vây quanh
Dù như sợi chỉ rất mỏng manh
Mà sao ta vẫn ngày nô lệ
Hoang phí tuổi đời tuổi xuân xanh
Không còn sức quẫy tàn mong muốn
Bởi thèm yêu khao khát nổi buồn
Dù ở giữa lòng bao cổ tích
Một mảnh tình rách có gì hơn
(Bản dịch của Thuận Nghĩa)
_________________________________________
Thực hiện nhân dịp kỷ niệm 1 năm tròn với VNWEBLOGS
Thuận Nghĩa
20.06.09
